Những điểm cần lưu ý về Luật Cư trú (sửa đổi)

Luật quy định các hành vi bị nghiêm cấm về cư trú gồm: cản trở công dân thực hiện quyền tự do cư trú; lạm dụng việc sử dụng thông tin về nơi thường trú, nơi tạm trú làm điều kiện để hạn chế quyền, lợi ích hợp pháp của công dân; đưa, môi giới, nhận hối lộ trong việc đăng ký, quản lý cư trú; thu, quản lý, sử dụng lệ phí đăng ký cư trú trái với quy định của pháp luật; tự đặt ra thời hạn, thủ tục, giấy tờ, tài liệu, biểu mẫu trái với quy định của pháp luật hoặc làm sai lệch thông tin, sổ sách, hồ sơ về cư trú; cố ý cấp hoặc từ chối cấp giấy tờ, tài liệu về cư trú trái với quy định của pháp luật; lợi dụng việc thực hiện quyền tự do cư trú để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; tổ chức, kích động, xúi giục, lôi kéo, dụ dỗ, môi giới, giúp sức, cưỡng bức người khác vi phạm pháp luật về cư trú; giải quyết cho đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú khi biết rõ người đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú không sinh sống tại chỗ ở đó...

Luật quy định quyền của công dân về cư trú gồm: lựa chọn, quyết định nơi cư trú của mình, đăng ký cư trú phù hợp với quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan; được bảo đảm bí mật thông tin cá nhân, thông tin về hộ gia đình trong cơ sở dữ liệu về cư trú, trừ trường hợp cung cấp theo quy định của pháp luật; được khai thác thông tin về cư trú của mình trong cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia về dân cư; được cơ quan đăng ký cư trú trong cả nước không phụ thuộc vào nơi cư trú của mình xác nhận thông tin về cư trú khi có yêu cầu; được cơ quan đăng ký cư trú cập nhật, điều chỉnh thông tin về cư trú của mình trong CSDL về cư trú khi có thay đổi hoặc khi có yêu cầu; được cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến việc thực hiện quyền tự do cư trú của mình khi có yêu cầu; được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện biện pháp bảo vệ quyền tự do cư trú...

Về nghĩa vụ của công dân về cư trú, luật quy định gồm: thực hiện việc đăng ký cư trú theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan; cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin, giấy tờ, tài liệu về cư trú của mình cho cơ quan, người có thẩm quyền và chịu trách nhiệm về thông tin, giấy tờ, tài liệu đã cung cấp; nộp lệ phí đăng ký cư trú theo quy định của pháp luật về phí và lệ phí.

Về thủ tục đăng ký thường trú, luật quy định: người đăng ký thường trú nộp hồ sơ đăng ký thường trú đến cơ quan đăng ký cư trú nơi mình cư trú; khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký thường trú, cơ quan đăng ký cư trú kiểm tra và cấp phiếu tiếp nhận hồ sơ cho người đăng ký, trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ thì hướng dẫn người đăng ký bổ sung hồ sơ.

Trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin về nơi thường trú mới của người đăng ký vào CSDL về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin đăng ký thường trú; trường hợp từ chối đăng ký thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Người đã đăng ký thường trú mà chuyển đến chỗ ở hợp pháp khác và đủ điều kiện đăng ký thường trú thì có trách nhiệm đăng ký thường trú tại nơi ở mới theo quy định của Luật này trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày đủ điều kiện đăng ký.

Về trách nhiệm quản lý Nhà nước về cư trú, luật quy định: Chính phủ thống nhất quản lý Nhà nước về cư trú trong phạm vi cả nước; Bộ Công an chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý Nhà nước về cư trú.

Về CSDL về cư trú, Luật quy định: CSDL về cư trú được xây dựng để phục vụ công tác quản lý Nhà nước về cư trú, là tài sản quốc gia do Bộ Công an thống nhất quản lý; phải bảo đảm kết nối với CSDL quốc gia về dân cư và cơ sở dữ liệu khác theo quy định của pháp luật, đáp ứng chuẩn về CSDL và tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật công nghệ thông tin; Chính phủ quy định chi tiết việc xây dựng, quản lý, sử dụng CSDL về cư trú, thông tin trong CSDL về cư trú và việc cung cấp, trao đổi thông tin, tài liệu từ CSDL về cư trú cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân...

Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2021. Kể từ ngày Luật Cư trú (sửa đổi) có hiệu lực thi hành, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú theo quy định của Luật này cho đến hết ngày 31/12/2022.

PHẠM HƠN