Trong gần 30 năm gắn bó cùng ASEAN, Việt Nam đã có nhiều đóng góp quan trọng vào việc duy trì và tăng cường đoàn kết nội khối. Việt Nam cũng tích cực phối hợp các nước thành viên xây dựng những định hướng, quyết sách quan trọng góp phần định hình đường lối phát triển của Hiệp hội, như Hiến chương ASEAN, Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN đến năm 2020, Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN đến năm 2025, cũng như nhiều văn kiện trong các lĩnh vực hợp tác chuyên ngành…
Cùng với việc hoàn thành tốt trách nhiệm của một nước thành viên, Việt Nam cũng phát huy vai trò dẫn dắt, điều phối thông qua việc đảm nhiệm trọng trách Chủ tịch ASEAN năm 2010 và 2020; chủ trì và đăng cai tổ chức thành công nhiều hội nghị, sự kiện quan trọng, nổi bật là Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 6 năm 1998. Những sáng kiến của Việt Nam, nhất là trong các nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN, đều góp phần đẩy mạnh tiến trình xây dựng Cộng đồng.
Theo Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn, tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN đạt kết quả khả quan trên cả ba trụ cột. Tuy nhiên, tình hình quốc tế và khu vực chuyển biến nhanh chóng, phức tạp đang đặt ra nhiều thách thức với Hiệp hội. Trong bối cảnh này, đoàn kết và tự cường là điều kiện tiên quyết để ASEAN có thể phát huy vai trò duy trì hòa bình và thúc đẩy tăng trưởng ở khu vực. Cũng bởi vậy, các nước thành viên, trong đó có Việt Nam, đều ủng hộ chủ đề "Một ASEAN tầm vóc: Tâm điểm của tăng trưởng", cũng như những ưu tiên mà Indonesia đưa ra trong năm 2023.
Tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 42 vào tháng 5 vừa qua ở thị trấn Labuan Bajo của Indonesia, lãnh đạo các nước thành viên cam kết đẩy mạnh hội nhập kinh tế ASEAN, tăng cường thương mại và đầu tư nội khối, củng cố kết nối chuỗi cung ứng, nâng cao năng lực bảo đảm ổn định tài chính, an ninh lương thực, an ninh năng lượng…
Hướng tới người dân và lấy người dân làm trung tâm cũng là nội dung được các nước thành viên xem trọng. Cùng với việc triển khai hiệu quả các khuôn khổ hợp tác nội khối, các nước thành viên cũng nhất trí khuyến khích các đối tác tham gia xây dựng và đóng góp trách nhiệm cho hợp tác khu vực, hỗ trợ xây dựng Cộng đồng ASEAN và cùng giải quyết các thách thức chung.
Dựa trên những phương hướng hợp tác này, các thành tố chính của Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025 đã được lãnh đạo các nước thành viên thông qua. Theo đó, tương lai của Cộng đồng ASEAN trong 20 năm tới đã được phác thảo với mục tiêu, khát vọng phát triển mạnh mẽ hơn.
Những thông điệp gửi gắm tại các hội nghị thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong việc thúc đẩy duy trì đoàn kết và phát huy trách nhiệm, tiếng nói của Hiệp hội trong các vấn đề khu vực và quốc tế. Những đề xuất và đóng góp của đoàn Việt Nam tại nhiều hội nghị nhận được sự quan tâm, ủng hộ và đánh giá cao của các nước thành viên.
Quá trình tham gia ASEAN đã mang lại cho mảnh đất hình chữ S môi trường hòa bình, ổn định và thuận lợi để hội nhập và phát triển. Là thành viên của "gia đình ASEAN" cũng góp phần nâng cao vị thế, vai trò của Việt Nam trong khu vực, đồng thời tăng cường các mối quan hệ song phương giữa Việt Nam với các nước thành viên và đối tác của Hiệp hội.
Việc tiếp tục đóng góp chủ động, tích cực và hiệu quả hơn nữa trong Hiệp hội sẽ góp phần bảo vệ những lợi ích chính đáng của Việt Nam, đồng thời thúc đẩy xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh, tự cường và phát triển bền vững.