Hiệu quả từ phiên tòa giả định trong trường học

Học sinh tham gia trả lời câu hỏi liên quan đến ma túy tại phiên tòa giả định.

Chúng tôi có dịp tham dự một phiên tòa giả định do Liên Chi Đoàn Tòa án nhân dân tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, Sở Tư pháp phối hợp tổ chức tại Trường THPT thành phố Trà Vinh với sự tham gia của hơn 200 học sinh.

Với chủ đề phòng, chống tác hại của ma túy, phiên tòa giả định được xây dựng dựa trên vụ án có thật về tội mua bán trái phép chất ma túy đã được tòa án xét xử bằng bản án có hiệu lực pháp luật. Hình thức phiên tòa gồm có thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, kiểm sát viên, thư ký, cảnh sát hỗ trợ tư pháp, trợ giúp viên pháp lý, bị cáo. Theo đó, bối cảnh phiên tòa giả định xoay quanh đối tượng Nguyễn Đức Lâm, 41 tuổi, ngụ ấp Cây Cách, xã Bình Phú, huyện Càng Long bị Viện Kiểm sát nhân dân huyện Càng Long truy tố về tội mua bán trái phép chất ma túy.

Theo nội dung cáo trạng, từ tháng 12/2022 đến tháng 01/2023, Nguyễn Đức Lâm dùng xe máy của người quen chạy lên Thành phố Hồ Chí Minh mua ma túy của những người không rõ lai lịch tổng cộng 10 lần, đem về thị trấn Càng Long, huyện Càng Long, phân ra thành tép để sử dụng và bán lại cho những người nghiện.

Khoảng 12 giờ 30 phút, ngày 12/01/2023, Nguyễn Đức Lâm đang nằm võng tại một quán cà phê thuộc Khóm 1, thị trấn Càng Long thì Lê Văn Khải, 40 tuổi, ngụ ấp Cây Cách, xã Bình Phú, huyện Càng Long đến hỏi mua 01 tép ma túy hê-rô-in, Lâm liền lấy cái bóp da đựng ma túy trong túi quần ra 01 tép ma túy bán cho Khải với giá 100.000  đồng. Khải vừa trả tiền xong thì Công an huyện Càng Long bắt quả tang.

Trong quá trình điều tra, Nguyễn Đức Lâm còn thừa nhận trước đó, Lâm đã có 21 lần bán ma túy cho các đối tượng nghiện, với tổng số tiền 2,7 triệu đồng. Tại phiên tòa xét xử, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Càng Long đã truy tố Nguyễn Đức Lâm về tội “Mua bán trái phép chất ma túy” theo quy định tại điểm b, p khoản 2 Điều 251 của Bộ luật Hình sự.

Tại phiên tòa xét xử, đại diện Viện Kiểm sát huyện Càng Long vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố Nguyễn Đức Lâm về tội danh, điều luật áp dụng như nội dung bản cáo trạng và đề nghị áp dụng các tình tiết giảm nhẹ cho Nguyễn Đức Lâm là thật thà khai báo, tự thú, tích cực giúp đỡ các cơ quan có trách nhiệm phát hiện, điều tra tội phạm; đối tượng có ông nội, cậu ruột là liệt sĩ.

Người bào chữa cho Nguyễn Đức Lâm là vị trợ giúp viên pháp lý hoàn toàn thống nhất với cáo trạng và bản luận tội của Viện Kiểm sát nhân dân về tội danh đối với Nguyễn Đức Lâm. Tuy nhiên, trong quá trình điều tra, truy tố và tại phiên tòa, Nguyễn Đức Lâm đã nhận thức được hành vi sai trái của mình, Lâm luôn thật thà khai báo, ăn năn hối cãi, thành khẩn khai nhận về hành vi phạm tội của mình, Nguyễn Đức Lâm đã tự thú khai nhận thêm hành vi phạm tội của mình, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra trong quá tình giải quyết vụ án, giúp các cơ quan tiến hành tố tụng sớm kết thúc hồ sơ, đồng thời bị cáo thuộc hộ cận nghèo, nhận thức pháp luật còn hạn chế.

Căn cứ vào các tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ vụ án đã được thẩm tra tại phiên tòa, căn cứ vào quá trình tranh tụng tại phiên tòa, quy định của pháp luật, xét tính chất của vụ án là rất nghiêm trọng, Nguyễn Đức Lâm là người có đầy đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự, đối tượng có đủ nhận thức được việc mua bán chất ma túy là ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, trái pháp luật nhưng vì hám lợi và với ý thức coi thường pháp luật, Nguyễn Đức Lâm đã cố ý trực tiếp xâm phạm đến chế độ quản lý của Nhà nước về việc cất giữ, vận chuyển, trao đổi chất ma túy. Hành vi sử dụng ma túy, mua bán trái phép các chất ma túy của Nguyễn Đức Lâm không những đã gây thiệt hại về kinh tế, sức khỏe, nhân cách cho bản thân mà còn gây bất bình trong quần chúng nhân dân.

Tác hại của ma túy là vô cùng lớn, là nguyên nhân dẫn đến các loại tội phạm khác, như: gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích, trộm cắp tài sản, cướp giật tài sản, có thể làm lây nhiễm HIV cho cộng đồng; làm rối loạn nhận thức, khiến người nghiện không kiểm soát được hành vi của mình, bị ảo giác dẫn đến nhiều hành vi vi phạm pháp luật. Hiện nay, trên địa bàn huyện Càng Long nói riêng, tỉnh Trà Vinh nói chung việc mua bán trái phép chất ma túy xảy ra ngày càng nhiều, với tính chất và mức độ ngày càng tinh vi và nguy hiểm, có trường hợp việc mua bán diễn ra ngay trong nhà trường. Trong khi Đảng, Nhà nước và toàn xã hội có nhiều biện pháp để bài trừ nạn ma túy thì Nguyễn Đức Lâm lại tiếp tay cho những hành vi đi ngược lại với chủ trương đó.

Nguyễn Đức Lâm đã từng có 01 tiền án về tội tàng trữ trái phép chất ma túy và 01 tiền sự về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy, vẫn chưa nộp phạt, những Nguyễn Đức Lâm vẫn tiếp tục vi phạm. Từ đó cho thấy, Nguyễn Đức Lâm là người có thái độ xem thường pháp luật, sức khỏe của người khác, là thành phần khó cải tạo nên cần xử phạt bị cáo với mức án nghiêm khắc, cách ly Nguyễn Đức Lâm ra khỏi đời sống xã hội một thời gian mới tương xứng với tính chất, mức độ, hành vi phạm tội của đối tượng. Như vậy, mới có tác dụng răn đe và giáo dục, phòng ngừa chung cho xã hội. Căn cứ vào các điều của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, Hội đồng xét xử, Tòa án nhân dân huyện Càng Long tuyên mức án đối với Nguyễn Đức Lâm 12 năm tù, phạt bổ sung Nguyễn Đức Lâm 10 triệu đồng nộp vào ngân sách nhà nước.

Có thể nói, hiệu ứng tích cực mà phiên tòa giả định mang lại không chỉ ở nội dung tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, mà qua đó còn tạo ra những tuyên truyền viên tích cực là những đoàn viên thanh niên trẻ, thân thiện, gần gũi để đưa luật đi vào cuộc sống. Mong rằng, những phiên tòa giả định ý nghĩa thế này sẽ được nhân rộng với nhiều nội dung phong phú, đa dạng, ẩn chứa nhiều thông điệp hơn để đoàn viên thanh niên, học sinh và người dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật.

Bài, ảnh: SƠN TUYỀN