Ốc lác treo giàn bếp

Cười tủm tỉm tôi hẹn bạn một ngày gần đây sẽ cho bạn thưởng thức móc ăn độc đáo này. Tôi có một người bác bà con, nhà vẫn còn trung thành với cái bếp củi. Bác tôi ưa món này nên thường làm đãi khách quý. Không phải loại ốc nào cũng được sử dụng để làm nguyên liệu chế biến. Loại ốc mà mà Bác tôi sử dụng để treo giàn là ốc lác. Ốc lác là loại ốc có vỏ màu vàng, hình thù tương đối giống ống bươu vàng. Tuy nhiên điểm khác biệt làm nên hương vị của ốc lác là ở thịt ốc ngọt và giòn chứ không bị mềm như ốc bươu. 

Hồi tôi còn ở quê, nhà làm ruộng nên ốc lác nhiều vô số kể. Mỗi khi trời mưa nước ngập đồng là bọn trẻ xóm tôi túa ra đồng kiếm ốc lác. Đi một chập là đứa nào cũng đầy một giỏ. Nhưng ốc bị ốm, chứa nhiều tạp chất ăn không ngon bằng ốc mùa hạn. Mỗi bận qua nhà, đúng lúc bác tôi đem từ ruộng về mớ ốc lác là lại được nghe bác chia sẻ "bí quyết". Chọn ốc lác chế biến ốc treo giàn bếp phải chọn những con ốc thật to, no nưỡng. Khi bác trai bắt đầy giỏ ốc từ đồng về bác gái sẽ đem ốc rửa sạch sẽ hết lớp bùn đất bám trên mình. Rồi với tay lấy cái giỏ đan bằng tre, bác gái sẽ xếp mấy con ốc lác vào ấy. Sau đó bác sẽ treo chiếc giỏ đựng ốc ấy lên giàn bếp. Mỗi ngày khi bác gái tôi nấu cơm, khói từ bếp phía bên dưới sẽ bay lên và hun chiếc giỏ đựng ốc cho đến khi ốc ngửi khói xông lên. Đây là cách thức chế biến hết sức đặc biệt của người miền Tây.

Nhiều người nghĩ rằng ốc sống trong môi trường nước nhưng bị hun khói như thế sẽ bị chết. Nếu chúng không bị chết vì hơi nóng thì cũng sẽ sớm chết vì bị đói. Với những ai chưa từng được tận mắt nhìn thấy món đặc sản lạ lùng này sẽ có suy nghĩ như vậy. Và anh bạn tôi cũng không ngoại lệ. Tôi giải thích thêm. Những con ốc lác được treo trên gác bếp và bị hun khói không hề bị chết vì chúng có thể sống tới tận bốn, năm tháng khi ở trong giỏ như vậy. Chẳng những sống mà nhờ "hít khói bếp" mỗi ngày, chúng lại trở nên mập mạp và béo ngậy hơn. Món đặc sản ốc treo giàn bếp này không chỉ là món ăn mà người dân xứ tôi yêu thích mà còn trở thành một một thứ đặc sản độc đáo đối với người phương xa.

Ốc treo giàn bếp là một món tiếp khách ngày Tết của bác tôi. Khi cần sử dụng đến, bác gái sẽ lấy số lượng ốc vừa đủ rửa sạch lớp bụi dính trên vỏ. Bác gái sẽ đến ổ gà lấy bốn, năm trứng khuấy đều với sữa rồi thả ốc vào và chờ chúng uống hết hỗn hợp kể trên. Trong khi chờ ốc uống sữa trong khoảng 20 phút, bác gái sẽ đi ra vườn kiếm mớ sả. Sau khi ốc đã uống xong, Bác gái sẽ bắt từng con ốc cho vào nồi có sẵn một lớp sả ở dưới, cho thêm chút muối và đổ nước vào nấu. Khoảng 10 phút sau, ốc sẽ sôi và hả miệng, mở nồi ốc hương thơm tỏa ngào ngạt, trong làn khói bốc lên bác gái nhẹ tay đảo qua, đảo lại vài lần cho ốc chín hẳn. Những con ốc đã chín sẽ tróc mày, bác gái sẽ xếp ra dĩa. Hương thơm thoang thoảng sẽ khiến những ai một lần thưởng thức sẽ không khỏi xao xuyến. Món ốc này ăn chung với nước mắm sả ớt thêm chút chanh thì không gì ngon bằng. Bác trai vẫn tự hào với anh em bạn hữu, cách pha chế nước chấm của bác gái là "độc nhất vô nhị". Những lúc nghe được lời khen từ bác trai trên bàn rượu bác gái đều thẹn thùng với nụ cười đằm thắm luôn nở trên môi.

Mỗi bận về quê, khi ngọn Chướng đã thông ngọn, những nhánh mai vàng đã khoe sắc, tôi luôn xao xuyến khi nhớ đến món ốc treo giàn bếp ở nhà bác tôi. Năm nay bác trai, bác gái đã có tuổi nhưng vẫn thủ sẵn những giỏ ốc treo giàn bếp để đãi đằng con cháu phương xa về quê ăn Tết. Đó cũng chính là những ký ức quê mà bác muốn gợi lại trong lòng những đứa con xa xứ.

TRẦM THANH TUẤN