“Trò chuyện với dòng sông", kết tinh nghệ thuật thơ Trần Dũng

Đất Trà Vinh với những cửa sông, những vàm sông lớn lắng đọng những trầm tích lịch sử văn hóa luôn là một không gian đặc trưng có sức lan tỏa trong cảm hứng nghệ thuật của ông. Đây chắc hẳn là lý do mà Trần Dũng đã viết nên bài thơ gan ruột "Trò chuyện với dòng sông". Để rồi từ sự gợi hứng từ những dòng sông miên man chảy miết trên mảnh đất chín rồng ông đã truy vấn tên của những con sông quê hương bao đời chở nặng phù sa.

Thơ Trần Dũng bám sát với những đổi thay trên quê hương. Có khi đó là những vần thơ ca ngợi những cô công nhân đang miệt mài bên "mặt trời nóng hai ngàn độ" để kịp cho ra lò những "chiếc ve thủy tinh lóng lánh sắc màu" ("Mặt trời, đôi sao và những giọt mồ hôi"). Có khi đó là những con người đã vượt qua những "phút tỏ tình", "những nụ hôn chưa dứt", những "dỗi hờn tức bực" để vào ca. Họ đã hy sinh những hạnh phúc riêng tư để góp phần cho "Đêm Long Toàn trở giấc".

Thơ Trần Dũng đa dạng về đề tài. Khi thì ngòi bút của anh muốn vươn tới những đề tài lớn bao quát cả một dặm dài lịch sử. Những bài thơ như: "Uống rượu ở vàm Bến Cát", "Trò chuyện với dòng sông", "Chiều trên vàm Láng Thé" là những suy nghiệm, triết luận những cảm xúc nồng nàn khi nghĩ về một thời tiền nhân mở cõi. Khi thì ngòi bút anh lại lặng lẽ bên những hình ảnh rất đỗi bình dị đời thường như "Hoa mướp ở chốt biên phòng", "Đóa dã quỳ trên ải Chi Lăng"… lúc lại là những suy tư "Trước bộ sưu tập tem chết", trong một khoảnh khắc thời gian "Mười lăm phút trước bảy giờ". 

Thơ Trần Dũng có giọng điệu "thật thà", ít trau chuốt chữ nghĩa nhưng là giọng hào sảng của những con người đất phương Nam; đặc sệt là thơ của "điệu nói" thế nên những điệu thơ truyền thống, những lục bát, bảy chữ không là sở trường của ông. Tạng thơ ông là những thể thức thơ tự do phóng túng, linh hoạt. Phải chăng với thể thơ này ông có điều kiện bày cảm xúc của mình ra trang giấy để những cuộc đời, những vùng đất cựa mình thức dậy thăng hoa trong cảm hứng của người làm thơ. 

TRẦM THANH TUẤN