“Trả lại tên cho anh”

Thực hiện nghi thức gắn lại bia mộ xác định danh tính liệt sĩ.

Qua công tác quy tập, xác định danh tính liệt sĩ, đã có nhiều cuộc “trùng phùng” đầy nước mắt và đậm chất nhân văn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều gia đình liệt sĩ vẫn chưa tìm được phần mộ thân nhân. Vừa qua, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Ban Liên lạc Cựu chiến binh (CCB) Trung đoàn 1 - Quân khu 9 (khu vực Hà Nội) và UBND thị xã Duyên Hải trang trọng tổ chức lễ công bố kết quả xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, trao kết quả giám định ADN cho 04 gia đình liệt sĩ. Các anh đều có tuổi đời rất trẻ, từ 19 - 29 tuổi, từ miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam, chiến đấu tại mặt trận Duyên Hải (Trà Vinh).

Đại tá Vũ Doãn Tùng, Trưởng Ban Liên lạc CCB Trung đoàn 1 - Quân khu 9 (khu vực Hà Nội) nghẹn ngào trình bày quá trình tìm kiếm, xác định danh tính các liệt sĩ.

Đại tá Vũ Doãn Tùng chia sẻ: sau ngày thống nhất đất nước, chúng tôi còn sống là một hạnh phúc lớn và cũng như nhiều đồng đội khác, tôi muốn tìm lại những đồng đội đã hy sinh, đưa họ về với gia đình, an ủi phần nào sự khắc khoải, mong chờ của người thân. Năm 2012, được tin tại thị xã Duyên Hải có quy tập được các hài cốt liệt sĩ từ ấp Kinh Đào, xã Long Vĩnh về Nghĩa trang liệt sĩ thị xã Duyên Hải và đây là hài cốt các liệt sĩ thuộc Trung đoàn 1 - Quân khu 9 chiến đấu tại mặt trận Duyên Hải vào tháng 01/1975. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, đến năm 2019, Ban Liên lạc CCB Trung đoàn 1 mới tổ chức được hành trình đi tìm đồng đội và hành trình ấy cũng không hề dễ dàng. Đến tháng 4/2021, Ban Liên lạc CCB Trung đoàn 1 đến Trà Vinh tìm hiểu và thu thập được thông tin hơn 40 liệt sĩ thuộc Trung đoàn 1. Sau đó, kết nối tất cả thân nhân liệt sĩ có trong danh sách và hơn 20 gia đình làm hồ sơ giám định AND, có mẫu sinh phẩm thân nhân kèm theo.

Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, đến ngày 12/4/2022, Viện Pháp y Quân đội đến Duyên Hải lấy mẫu hài cốt liệt sĩ xác định ADN. 04 liệt sĩ được xác định danh tính là những chiến sĩ thuộc Tiểu đoàn 309, Trung đoàn 1 (Quân khu 9), hy sinh vào tháng 01/1975 trong trận đánh chiếm Chi khu Long Khánh.

Đại tá Vũ Doãn Tùng xúc động: Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy “máu đào của các liệt sĩ đã làm cho lá cờ cách mạng thêm đỏ chói, sự hy sinh dũng cảm của các liệt sĩ đã chuẩn bị cho đất nước ta nở hoa độc lập, kết trái tự do”. Các liệt sĩ của Trung đoàn 1 đã góp phần vào thắng lợi sự nghiệp cách mạng thống nhất đất nước. Đáp lại phần nào sự hy sinh đó, chúng tôi cố gắng sớm nhất trả lại tên cho các liệt sĩ, mang niềm vui đến gia đình các anh.

Bà Nguyễn Thị Thảo (72 tuổi), ngụ huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa, là em và đang thờ cúng liệt sĩ Nguyễn Xuân Trình xúc động: anh Trình là anh cả, đi bộ đội năm 1964, đến tháng 01/1975 hy sinh (29 tuổi). Vẫn biết chiến tranh đã lùi xa, nỗi đau nào rồi cũng nguôi ngoai nhưng nỗi day dứt về phần mộ của anh vẫn không thôi khắc khoải trong lòng mẹ và các em bởi giấy báo tử chỉ ghi “hy sinh tại chiến trường miền Nam”, trong khi miền Nam rộng lớn, không biết anh nằm ở nơi nào. Mãi đến năm 2018, gia đình được mời dự kỷ hiệm 55 năm thành lập Trung đoàn 1, từ đó dần kết nối và được Ban Liên lạc CCB Trung đoàn 1 cùng các đơn vị hỗ trợ tìm lại hài cốt của anh về với gia đình bằng phương pháp xác định ADN.

Rất xúc động khi cuối cùng cũng tìm được thông tin và xác định danh tính của anh, tìm được anh về với gia đình. Bà Nguyễn Thị Thảo thay mặt gia đình cảm ơn sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự hết lòng của Ban Liên lạc CCB Trung đoàn 1 đã phát huy tinh thần người lính Cụ Hồ “trọng nghĩa nước non, thắm tình đồng đội”, tìm mọi cách đưa anh về với gia đình. Đến dự lễ công bố kết quả xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, 03 em gái và 02 người cháu thực hiện nghi thức đón liệt sĩ Nguyễn Xuân Trình về quê Thanh Hóa để tiện việc hương khói.

Gia đình liệt sĩ Lê Văn Thoa thắp hương, dâng hoa tại mộ liệt sĩ.

Còn ông Lê Văn Quế (Hà Nội), em liệt sĩ Lê Văn Thoa cho biết: tháng 7/1977 gia đình tôi nhận được giấy báo tử của anh. Chỉ vài tháng nữa là đất nước thống nhất nhưng anh hy sinh khi mới 19 tuổi, cha mẹ tôi rất đau lòng. Lúc còn sống cha mẹ luôn tâm nguyện sớm tìm lại phần mộ của anh đã hy sinh nhưng mãi vẫn chưa tìm được, năm 2005, cha mẹ tôi qua đời, dặn dò chúng tôi tiếp tục hành trình tìm anh. Hôm nay, được các cơ quan, đơn vị hỗ trợ tìm lại anh, cả nhà rất xúc động cảm ơn Đảng, Nhà nước, những đồng đội đã hỗ trợ tìm lại tên cho anh.

Ông Nguyễn Thành Chiến (hiện sống tại thành phố Cần Thơ), khi đó là Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 309, Trung đoàn 1 (Quân khu 9), người chỉ huy đánh trận và 04 liệt sĩ hy sinh thuộc đơn vị của ông.

Ông Nguyễn Thành Chiến cho biết: năm 2012 hài cốt các anh được quy tập về Nghĩa trang liệt sĩ thị xã Duyên Hải, biết là đồng đội thuộc đơn vị nhưng không thể xác định danh tính. Nay tìm lại tên cho các anh, hình ảnh của các anh ngày nào hiện lại trong suy nghĩ, tôi nhớ lại quá trình chiến đấu, tình huống hy sinh của từng người, các anh đã vượt qua nhiều lớp dây chì gai để chiến đấu và anh dũng hy sinh. Đến nay, các anh hy sinh gần 50 năm; sự kiện này, tôi rất mừng khi đồng đội đã được trả lại tên, thân nhân liệt sĩ đã tìm lại được người nhà.

Việc trả lại tên cho các liệt sĩ chưa xác định được danh tính được toàn xã hội đặc biệt quan tâm và xem đây là việc làm thiết thực bày tỏ lòng tri ân, đền ơn đáp nghĩa đến với những gia đình chính sách và là hành động thiết thực trong học tập và làm theo lời Bác, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, tri ân những người “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.

Được biết, hiện nay, trong số hơn 11.000 ngôi mộ tại 09 Nghĩa trang liệt sĩ trong tỉnh vẫn còn 1.763 mộ liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Đảng, Nhà nước và Nhân dân vẫn luôn tiếp tục thực hiện những hoạt động đền ơn đáp nghĩa, trong đó có việc tìm kiếm quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, thể hiện nghĩa vụ, trách nhiệm của thế hệ hôm nay đối với sự hy sinh của các anh, đáp ứng phần nào lòng mong mỏi, kỳ vọng của người thân, gia đình liệt sĩ.

Bài, ảnh: NGỌC XOÀN