Giải pháp khắc phục thực trạng hủy án, sửa án

Ông Huỳnh Văn Hoàng Vân, Chánh Tòa Dân sự, TAND tỉnh

Ông Huỳnh Văn Hoàng Vân. Ảnh: KL

Để khắc phục thực trạng hủy án, sửa án, trước hết, lãnh đạo cơ quan cần quan tâm bố trí vị trí việc làm phù hợp với năng lực và sở trường của từng cán bộ nhằm phát huy tối đa năng lực của cán bộ. Bố trí cán bộ giữ chức danh thẩm phán, thẩm tra viên, thư ký không kiêm nhiệm công việc khác để tập trung lực lượng cho công tác giải quyết án. Tăng cường công tác kiểm tra hồ sơ án thông qua nhiều hình thức nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm của các thẩm phán, thư ký trong quá trình xây dựng hồ sơ và giải quyết án. Tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm mở rộng, trao đổi nghiệp vụ và tăng cường tổng kết rút kinh nghiệm công tác xét xử các loại án phức tạp, khi có án bị cải sửa hoặc bị hủy do lỗi chủ quan của thẩm phán phải tổ chức rút kinh nghiệm kịp thời những sai sót, khắc phục cho những vụ án khác.

Thẩm phán và thư ký khi nghiên cứu hồ sơ để giải quyết cần nâng cao tinh thần trách nhiệm, phải xây dựng kế hoạch giải quyết cụ thể lộ trình giải quyết án. Khi ban hành các văn bản tố tụng cần kiểm tra lại trước khi phát hành. Cần nghiên cứu toàn diện các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án và so sánh, đối chiếu lại. Trong quá trình giải quyết án, thẩm phán phải làm rõ được yêu cầu và phạm vi yêu cầu của đương sự để xây dựng và giải quyết cho đúng.

Cùng với đó, thẩm phán cần xây dựng mối quan hệ tốt và thường xuyên liên hệ với cơ quan cung cấp thông tin hoặc cơ quan mà tòa án thu thập tài liệu chứng cứ để sớm có kết quả nhằm đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án. Thẩm phán phải kịp thời cập nhật, nghiên cứu các án lệ, nghị quyết và các văn bản hướng dẫn mới. Thẩm phán phải kiểm tra kết quả sau khi giao công việc cho thư ký nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Ông Trần Văn Chí Công, Chánh án TAND huyện Cầu Kè

Ông Trần Văn Chí Công. Ảnh: KL

Trong quá trình giải quyết tranh chấp, thì mỗi thẩm phán phải tự nâng cao ý thức trách nhiệm của mình, bởi lẽ một vụ án khi bị hủy để xem xét giải quyết lại theo trình tự sơ thẩm, không chỉ ảnh hưởng đến hội đồng xét xử, trong đó, có cá nhân của thẩm phán trực tiếp giải quyết án và cả đơn vị có án bị hủy, mà quan trọng hơn hết là quá trình giải quyết lại vụ án theo thủ tục sơ thẩm sẽ gây phiền hà, tốn kém thời gian, công sức và tiền bạc của đương sự trong vụ án đó, thậm chí mất niềm tin của Nhân dân.

Do đó, khi giải quyết tranh chấp, nhất là các tranh chấp đất đai, có nhiều quan hệ pháp luật phức tạp, nội dung tranh chấp có nhiều yêu cầu phải giải quyết đan xen nhau giữa yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn cùng với yêu cầu phản tố của bị đơn, thậm chí có cả yêu cầu độc lập của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Việc xác định người tham gia tố tụng, thu thập, đánh giá chứng cứ và vận dụng pháp luật phải thật thận trọng, chính xác. Dẫu biết rằng việc xét xử của thẩm phán phải độc lập và chỉ tuân theo quy định pháp luật, tuy nhiên, để phát huy trí tuệ tập thể, khi giải quyết những vụ án khó khăn, phức tạp về nội dung và việc vận dụng pháp luật được chính xác hơn, thì lãnh đạo đơn vị cần tổ chức họp nội bộ thẩm phán để báo cáo tình hình vụ án và lấy ý kiến đóng góp của từng cá nhân, nhằm giúp cho việc xem xét, giải quyết vụ án được toàn diện hơn. Trường hợp có nhiều quan điểm khác nhau thì đề nghị xin ý kiến chỉ đạo của TAND tỉnh hướng dẫn thống nhất áp dụng pháp luật, những vấn đề còn vướng mắc trong giải quyết tranh chấp và những vấn đề có nhận thức khác nhau giữa TAND 02 cấp.

Đối với án bị hủy thì tổ chức họp rút kinh nghiệm không chỉ đối với thẩm phán có án bị hủy, mà cho tất cả tập thể rút kinh nghiệm chung. Từ đó, mỗi cá nhân sẽ rút ra được kinh nghiệm khi giải quyết những vụ án khác có nội dung tranh chấp tương tự, sẽ không vướng mắc những sai lầm, thiếu sót.

Ông Lý Thanh Lâm, Chánh án TAND huyện Cầu Ngang

Ông Lý Thanh Lâm.  Ảnh: KL

Trước kết, thẩm phán cần tăng cường nghiên cứu và nắm vững các bộ luật, luật, nghị quyết, các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ xét xử. Áp dụng án lệ trong xét xử, tăng cường, nâng cao nghiệp vụ thông qua các phiên tòa xét xử rút kinh nghiệm, thường xuyên trao đổi nghiệp vụ giữa các thẩm phán, khi có án bị hủy, bị cải sửa do lỗi chủ quan, phải tổ chức họp rút kinh nghiệm chung cho toàn đơn vị. Thẩm phán phải nghiên cứu thật kỹ đơn khởi kiện và yêu cầu giải quyết của đương sự, có đối chiếu với các chứng cứ, tài liệu kèm theo đơn, làm việc với đương sự, xác định đúng quan hệ pháp luật tranh chấp, xác định người tham gia tố tụng, nguyên nhân tranh chấp để thu thập đầy đủ chứng cứ, nghiên cứu điều luật áp dụng, các văn bản pháp luật có liên quan rồi mới tiến hành giải quyết. Trong quá trình tiến hành tố tụng, phải xây dựng hồ sơ vụ án chặt chẽ đảm bảo quy trình tố tụng, thu thập chứng cứ đầy đủ và đúng quy định pháp luật, khi giải quyết xét xử phải đánh giá chứng cứ vụ án một cách khách quan, toàn diện, từ đó, đưa ra phán quyết chính xác, đúng quy định của pháp luật.

Đối với những vụ án có tính chất phức tạp, có nhiều quan điểm khác nhau hoặc pháp luật điều chỉnh chưa rõ ràng, thì thẩm phán được phân công giải quyết vụ án phải chủ động trong việc báo cáo án, trao đổi, thảo luận với tập thể thẩm phán trong đơn vị, nhằm hạn chế giải quyết vụ án theo cảm tính, nhận định chủ quan của thẩm phán, dẫn đến vụ án bị hủy án hoặc bị cải sửa. Thường xuyên kiểm tra trách nhiệm đối với thẩm phán, thư ký trong thực hiện công vụ, phối hợp tốt với các cơ quan hữu quan trong việc cung cấp, thu thập tài liệu, chứng cứ kịp thời, chính xác để giải quyết án đạt chất lượng cao. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực cho đội ngũ thẩm phán, thư ký; các thẩm phán, thư ký phải không ngừng học tập, trau dồi kiến thức, tự học, tự rèn nhằm nâng cao về kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ, tích lũy kinh nghiệm trong công tác giải quyết, xét xử các loại án.

KIM LOAN (lược ghi)